Αποτελεί μια κοινή διαπίστωση ότι -δυστυχώς- η Επαρχία μας για χρόνια ίσως και δεκαετίες παραμελήθηκε σε σχέση με την εκτέλεση έργων, ιδιαίτερα δε όσο αφορούσε στρατηγικής σημασίας έργα. Έχουμε χάσει πολλές φορές στο παρελθόν ευκαιρίες που θα αναδείκνυαν και θα προέβαλαν την Πάφο λόγω καθυστέρησης ή/και μη εκτέλεσης έργων. Οφείλουμε όμως να είμαστε και ειλικρινείς, να ασκήσουμε πρώτα την αυτοκριτική μας κι έπειτα να επιρρίψουμε τις όποιες ευθύνες στις κατά καιρούς Κυβερνήσεις.

Αυτό που από την Πάφο ανέκαθεν απουσίαζε ήταν ο στρατηγικός σχεδιασμός, ένα συγκροτημένο, καταρτισμένο πρόγραμμα το οποίο θα έθετε άμεσους, μεσοπρόθεσμους και μακροπρόθεσμους στόχους. Συνήθως αρκούμασταν στις διαμαρτυρίες και στα παράπονα χωρίς ωστόσο να έχουμε προχωρήσει σε ολοκληρωμένες μελέτες έτοιμες προς εκτέλεση και ανάληψη από το κεντρικό κράτος. Δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε ένα κοινό όραμα για την Επαρχία μας μέσα από συνέργειες και συνεργασίες, προτάσσαμε περισσότερο τον ανταγωνισμό μεταξύ Επαρχιών και πολλές φορές ακόμα και μεταξύ περιοχών της ίδιας μας της Επαρχίας.

Είναι βέβαια αυτονόητο ότι οι ευθύνες δεν βαραίνουν (μόνο) εμάς. Ως μια μικρή Επαρχία μακριά από το κέντρο λήψεων αποφάσεων δεν είναι λίγες οι φορές που ενδεχομένως να έχουμε παραγκωνιστεί. Έργα νευραλγικής σημασίας για την Επαρχία αλλά και για την πατρίδα μας έχουν μείνει για χρόνια παγιοποιημένα, ξεχασμένα με σημαντικό κόστος, οικονομικό αλλά και κοινωνικό.

Αυτή η εικόνα βέβαια έχει σε ένα βαθμό ανατραπεί τα τελευταία χρόνια. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο την τελευταία 7ετία έχουν τροχοδρομηθεί 129 έργα σε ολόκληρη την Επαρχία με τα 75 να είναι ήδη ολοκληρωμένα και 34 να βρίσκονται ήδη υπό εκτέλεση με την Πάφο να βρίσκεται πολύ πιο ψηλά από άλλες Επαρχίες στην απορρόφηση κονδυλίων για την εκτέλεση Έργων. Έργα όχι μόνο στις μεγάλες Αστικές περιοχές που παραδοσιακά απορροφούσαν σχεδόν το σύνολο των κονδυλίων αλλά και σε κοινότητες που για δεκαετίες ήταν παραμελημένες.

Έχουμε βέβαια ακόμα δρόμο, είναι αρκετά τα μεγάλα Έργα που θα δώσουν ανάσα στην Πάφο που παραμένουν στάσιμα. Είναι εδώ που οφείλει η Πολιτεία και η Βουλή να αναγνωρίσουν τις αδυναμίες των διαδικασιών, των υπηρεσιών και να τολμήσουν βαθιές τομές εκσυγχρονισμού, ιδιαίτερα για έργα Εθνικής σημασίας όπως λόγου χάρη είναι ο δρόμος Πάφου- Πόλης Χρυσοχούς, η Μαρίνα, κοκ. Είναι επιτακτική η ανάγκη να βρεθεί επιτελούς ο μηχανισμός “απεγκλωβισμού” τέτοιας στρατηγικής σημασίας έργων και αποφυγής χρονοβόρων διαδικασιών προσφυγών και ενστάσεων που ουσιαστικά αναστέλλουν το ίδιο το έργο και κατ’ επέκταση την πρόοδο της επαρχίας μας. Μπορούμε να παραδειγματιστούμε από άλλες χώρες της ΕΕ που θέτουν ασφαλιστικές δικλείδες για έργα στρατηγικής σημασίας.

Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να προκηρυχθεί το Ρυθμιστικό Σχέδιο των Λεωφόρων Ευαγόρα Παλληκαρίδη / Ελλάδος / Γρίβα Διγενή / Νεόφυτου Νικολαϊδη, ένα έργο που από την αρχή σχεδόν της θητείας του παρόντος Δημοτικού Συμβουλίου μας έχει απασχολήσει αρκετές φορές. Θεωρώ εξαιρετικής σημασίας την εξέλιξη του συγκεκριμένου έργου αφού ως Τοπική Αρχή όχι μόνο αναλαμβάνουμε την εκτέλεση ενός έργου που υπό κανονικές συνθήκες ανήκει στις αρμοδιότητες των Δημοσίων Έργων αλλά κυρίως γιατί μέσα από τη στάση του Δημοτικού Συμβουλίου αλλά και των Δημοτών πετύχαμε να εκσυγχρονιστεί επιτέλους ένας αναχρονιστικός σχεδιασμός. Αποκτά ιδιαίτερη σημασία αν αναλογιστούμε ότι ο σχεδιασμός παρέμεινε ο ίδιος εδώ και 20 χρόνια με ελάχιστες διαφοροποιήσεις ή/και εξελίξεις. Αυτό θέλαμε να αναδείξουμε ως Δημοτικό Συμβούλιο, την ανάγκη δηλαδή εκσυγχρονισμού στους σχεδιασμούς τέτοιας κλίμακας και τη συμπερίληψη πολλών παραμέτρων (όπως είναι η χρήση γης κα) και όχι ο μονοδιάστατος σχεδιασμός και εκτιμώ ότι σε ένα βαθμό το πετύχαμε.

Έχουμε ήδη παρουσιάσει ένα μεγαλεπήβολο σχεδιασμό των Γραμμικών Πάρκων της πόλης μας, ένα δαπανηρό στην εκτέλεση αλλά και στη συντήρηση έργο, με πολλαπλά οφέλη όμως. Είναι ένα έργο που εκτός της ανάδειξης μιας παραμελημένης φυσικής ομορφιάς της πόλης μας, τον εμπλουτισμό του Αστικού Πρασίνου, για να ολοκληρωθεί επιβάλλεται και η συμβολή γειτονικών Δήμων και Κοινοτήτων. Τέτοιου είδους έργα που προάγουν τη συνέργεια είναι που πρέπει ως Δήμος Πάφου να επιθυμούμε να σχεδιάζουμε, ως ο μητροπολιτικός και μεγαλύτερος Δήμος της Επαρχίας μας.

Στο ίδιο πλαίσιο άλλωστε κινούνται και οι ίδιες οι πολιτικές της ΕΕ μέσα από τις οποίες αντλούμε το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης των Έργων μας. Είναι γι’αυτό το λόγο που έχει τεθεί και ως προαπαιτούμενο η συνεργασία 2 τουλάχιστον Τοπικών Αρχών για τη διεκδίκηση Ευρωπαϊκών Κονδυλίων για την προγραμματική περίοδο 2021-2027. Ο Δήμος Πάφου έχει συμβληθεί με το Δήμο Γεροσκήπου και αυτός πρέπει να είναι ο μεγάλος μας στόχος, η σύνταξη ενός ολιστικού και σοβαρού προγραμματισμού έργων, όχι μόνο εξωραϊσμού αλλά και αναβάθμισης υποδομών που θα συμβάλουν καταλυτικά στην ποιότητα ζωής των δημοτών μας.

Έχουμε όμως ενώπιον μας και μια άλλη μεγάλη πρόκληση και αυτή είναι οι κοινωνικο-οικονομικές συνέπειες της πανδημίας στην πόλη μας και είναι μια παράμετρος που οφείλουμε να λάβουμε σοβαρά υπόψη στον προγραμματισμό των όποιων έργων. Είναι δεδομένο ότι ύψιστη προτεραιότητα του Δήμου και κάθε Τοπικής Αρχής θα πρέπει να είναι η ουσιαστική στήριξη των μικρών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν πληγεί σε μεγάλο βαθμό από την πανδημία. Έχουμε λοιπόν υποχρέωση πέραν των Έργων που θα προγραμματίσουμε, να συντάξουμε και ένα πλάνο “Δράσεων” και “Προγραμμάτων”. Άλλωστε πρώτο χαρακτηριστικό μιας ακμάζουσας πολιτείας είναι η ευημερία των πολιτών, αυτό δεν εξάγεται -μόνο- από τα έργα υποδομής αλλά από την ποιότητα ζωής των πολιτών μας.

Ο Δήμος Πάφου, όπως και όλοι οι Δήμοι της Κύπρου έχει υϊοθετήσει μέσα από τον αναθεωρημένο Προϋπολογισμό το πακέτο μέτρων στήριξης της Ένωσης Δήμων που προέβλεπε μεταξύ άλλων τη μείωση Δημοτικών Τελών και Φορολογιών σε επιχειρήσεις που είχαν αναστείλει τη λειτουργία τους βάσει Υπουργικών Διαταγμάτων λόγω του Covid-19. Το πακέτο μέτρων στήριξης της Ένωσης Δήμων ήταν ένα πρώτο βήμα, το οποίο όμως κατά την άποψή μου δεν είναι αρκετό για να στηρίξει έμπρακτα όσες επιχειρήσεις έχουν πληγεί από τις άμεσες ή έμμεσες συνέπειες της πανδημίας.

Την ίδια στιγμή είναι εύκολα αντιληπτό ότι και τα οικονομικά δεδομένα του Δήμου Πάφου έχουν επηρεαστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αν αναλογιστεί κάποιος ότι ως Τουριστική πόλη ένα σημαντικό μέρος των εσόδων μας βασίζεται στα Τέλη Διανυκτέρευσης αλλά και κάποια έσοδα στην τέλεση Πολιτικών Γάμων, είναι αυτονόητο ότι οι συνέπειες στην οικονομική επάρκεια στο Δήμο θα είναι μεγάλες.

Τώρα που τα δεδομένα έχουν πλέον ξεκαθαρίσει, μετά και τη λήξη της καλοκαιρινής περιόδου, θα είμαστε σε θέση να αξιολογήσουμε καλύτερα τις νέες συνθήκες και μέσα από τον Τακτικό Προϋπολογισμό του Δήμου για το έτος 2021 να εξετάσουμε τις δυνατότητες που ενδεχομένως να έχουμε για παροχή περισσότερων και πιο ουσιαστικών μέτρων στήριξης στις επιχειρήσεις της πόλης μας.

Ταυτόχρονα όμως με τα όποια ανακουφιστικά μέτρα που πρέπει ως Τοπική Αρχή να λάβουμε, πρέπει να εξετάσουμε και άλλες πρακτικές στήριξης όπως είναι η παροχή κινήτρων ή/και χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις. Ένα πολύ καλό παράδειγμα είναι το πρόγραμμα “Αναζωογόνησης Περιοχών Πράσινης Γραμμής” το οποίο προβλέπει χορηγίες €945.0000 σε επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε επιλεγμένες περιοχές. Το πρόγραμμα είναι υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών και των Δήμων Λευκωσίας και Αγίου Δομετίου. Έχω ήδη καταθέσει πρόταση στο Δημοτικό Συμβούλιο να αναλάβουμε πρωτοβουλία ανάλογο πρόγραμμα να εφαρμοστεί και στην Επαρχία μας για επιλεγμένες περιοχές.

Η Πάφος θεωρώ ότι συγκεντρώνει τα περισσότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με τις υπόλοιπες Επαρχίες της Κύπρου. Μπορεί να ακούγεται τοπικιστικό αλλά είναι η πραγματικότητα. Έχουμε απαράμιλλη φυσική ομορφιά, εξαιρετικής σημασίας Αρχαιολογικό πλούτο, το Διεθνή Αερολιμένα και πολλά άλλα στοιχεία που θα μπορούσαν να αναδείξουν ακόμη περισσότερο την Επαρχία μας.

Μέχρι σήμερα δεν έχουμε πετύχει δυστυχώς να εκμεταλλευτούμε πλήρως και να αναπτύξουμε ορθά και συγκροτημένα την Επαρχία μας. Δεν έχει καταρτιστεί ποτέ ένα ολιστικό πλάνο στρατηγικού σχεδιασμού. Εάν ρωτήσουμε σήμερα οποιοδήποτε συμπολίτη μας αλλά και τοπικό άρχοντα πού βλέπει την Πάφο σε μια εικοσαετία θα λάβουμε πολύ διαφορετικές απαντήσεις.

Ο στρατηγικός σχεδιασμός είναι ένα θεμελιώδες στοιχείο για την ορθή και ουσιαστική ανάπτυξη μιας περιοχής, οικονομικά αλλά και κοινωνικά. Είναι με βάση αυτό το μακροπρόθεσμο πλάνο που θα μπορούμε να πορευόμαστε -χωρίς παρεκκλίσεις- και να ζητούμε, να διεκδικούμε και να απαιτούμε την εκτέλεση έργων, δράσεων που θα συμβάλουν σε ένα κοινό στόχο.

Είναι βέβαια εύκολα αντιληπτό ότι ένα τέτοιο πλάνο δεν καρτίζεται εντός λίγων ημερών ή/και μηνών και σίγουρα όχι σε αίθουσες συνεδριάσεων. Επιβάλλεται καταρχήν η ουσιαστική εμπλοκή της κοινωνίας, την οποία σήμερα σε μεγάλο βαθμό δεν έχουμε πετύχει να ενεργοποιήσουμε.

Πιστεύω έντονα στη δύναμη της κοινωνίας της Πάφου, έχω τη βαθύτατη εκτίμηση ότι αποτελεί το βασικό κινητήριο μηχανισμό της προόδου της πόλης μας και οφείλουμε να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για να την ενεργοποιήσουμε και πάλι, να εντάξουμε την κοινωνία στα μέτρα λήψεως αποφάσεων. Είχα καταθέσει πριν από 2 χρόνια την πρόταση για συμπερίληψη του “Συμμετοχικού Προϋπολογισμού” στο Δήμο Πάφου. Την πρόνοια δηλαδή ενός ποσού το οποίο θα διατίθετο σε προτάσεις που θα κατατίθενται από τους Δημότες για ένα έργο ή δράση που θεωρούν ότι λείπει από την πόλη μας. Το ενδιαφέρον των δημοτών ήταν μεγάλο αλλά και η ποιότητα των προτάσεων που κατατέθηκαν απέδειξαν έμπρακτα ότι η κοινωνία μας έχει ένα αισθητήριο αλάνθαστο, πολλές φορές πολύ πιο προωθημένο από τους “ιθύνοντες”.

Θα πρόσθετα επίσης τις περιοχές Αναβαργός, Μούτταλο αλλά και την περιοχή του Φάρου στην Κάτω Πάφο. Μέχρι σήμερα δεν έχει συνταχθεί κάποιο πλάνο που να αντιμετωπίζει στην ολότητά τους αυτές τις περιοχές παρά μόνο κάποιες σποραδικές και αποσπασματικές κινήσεις από πλευράς της Δημοτικής Αρχής. Δεν έχει μπει ποτέ επί χάρτου, εκτός κάποιων έργων ανάπλασης ορισμένων περιοχών, η συστηματική στήριξη και αναβάθμιση αυτών των περιοχών.

Εάν δούμε επιτυχημένα παραδείγματα παραμελημένων περιοχών σε άλλες πόλεις που έχουν αναβαθμιστεί και παραμένουν διαχρονικά αναβαθμισμένες θα εξάγουμε το συμπέρασμα ότι άνευ σχεδιασμού είναι πολύ δύσκολο να επιτευχθεί ουσιαστική αλλαγή. Ένα από τα πρώτα μέτρα που ως Τοπική Αρχή θα έπρεπε να λάβουμε είναι ο καταρτισμός Σχεδίων Περιοχής από το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως (όπως έχει κάνει με μεγάλη επιτυχία η Λευκωσία αλλά και η Λεμεσός), μέσα από τα οποία θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε τον Πολεοδομικό Σχεδιασμό των περιοχών μέσα από τις χρήσεις αλλά και τη φυσιογνωμία τους. Πέραν τούτου και ενισχυτικά θα έπρεπε να υπάρχει μια “διάχυση” των έργων που εκτελούνται στον Αστικό Ιστό σε όλες τις περιοχές της πόλης. Τα έργα ανάπλασης είναι βεβαίως πολύ σημαντικά αλλά στην ουσία εξωραϊζουν μια υφιστάμενη κατάσταση, αυτό που οι περισσότερες περιοχές χρειάζονται είναι έργα υποδομής που να αποτελούν πόλο έλξης. Κάθε περιοχή της πόλης παρουσιάζει διαφορετικές ανάγκες, έχει άλλα δεδομένα και μπορεί να αναπτυχθεί με διαφορετικό τρόπο, κάποιες θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν Αστικά Ξενοδοχεία, άλλες θα μπορούσαν να αποτελέσουν το Πολιτιστικό κέντρο μας, άλλες ένα σύγχρονο προάστιο κατοικίας κοκ.

Για να είμαστε σε θέση να πετύχουμε ουσιαστική και διαχρονική αναβάθμιση αυτών των περιοχών πρέπει πρώτα να εντοπίσουμε τις αδυναμίες, τις δυνατότητες αλλά και τις προοπτικές που έχει η κάθε περιοχή σήμερα αλλά και που θα έχει σε μια δεκαετία.

Γνωρίζω καλά την πικρία που ενδεχομένως να αισθάνεται η κοινωνία της πόλης μας και ιδιαίτεροι οι νέοι. Σε κάποια στιγμή το μέλλον μετατράπηκε από υπόσχεση σε απειλή με αλλεπάλληλες κρίσεις είτε οικονομικές είτε κοινωνικές είτε ηθικές, είτε αξιών τις τελευταίες δεκαετίες. Η απαξίωση προς τα κοινά είναι απόλυτα δικαιολογημένη, ιδιαίτερα όταν ορισμένα από τα λαμπρότερα μυαλά μας αναγκάζονται να ξενιτεύονται ή έστω να εργάζονται σε άλλες Επαρχίες ή να είναι άνεργοι. Έχω βιώσει κι εγώ άλλωστε τη βάναυση πραγματικότητα της επιστροφής από τις σπουδές εν μέσω κρίσης.

Είμαστε όμως στο κατώφλι μιας νέας εποχής. Οι καιροί αλλάζουν και πρέπει να αλλάξουν και οι νοοτροπίες, οι αντιλήψεις. Έχουμε ανάγκη από την εμπλοκή της κοινωνίας και ιδιαίτερα των νέων μας. Δεν περισσεύει κανείς, έχουμε δουλειά να κάνουμε για να ανατρέψουμε ουσιαστικά όσα μας πλήγωσαν και μας πληγώνουν. Μόνο μέσα από την κινητοποίηση της κοινωνίας και των κυττάρων αυτής μπορούμε να το πετύχουμε. Δεν είναι αρκετό η ανανέωση προσώπων, επιβάλλεται κυρίως η ανανέωση κουλτούρας και νοοτροπίας.

Εάν είμαι σε θέση να στείλω ένα μήνυμα αυτό είναι το μήνυμα της ελπίδας, πάντοτε μετά το σκοτάδι έρχεται το φως. Δεν μπορούν όμως να το πετύχουν οι λίγοι ούτε υπάρχουν “επίλεκτοι”, μπορούμε να το πετύχουμε όλοι μαζί όπως το πετύχαν παλαιότερα άλλες γενιές και ιδιαίτερα η γενιά των γονιών και παππούδων μας μετά την καταστροφή του 1974 που πέτυχαν ένα μικρό θαύμα.

Σήμερα είναι η δική μας ευκαιρία, να βγούμε μπροστά ως σύνολο να δουλέψουμε σκληρά για το μέλλον το δικό μας αλλά και των παιδιών μας. Είμαι βέβαιος ότι μπορούμε, φτάνει να αντιληφθεί ο κάθε ένας και η κάθε μια από εμάς ότι η κάθε προσπάθεια δεν είναι μάταιη και ότι η ιδιωτική πρωτοβουλία δε ν πρέπει να απουσιάζει από τα κοινά.