Το 2015 η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εγκαινίασαν την “Πρωτοβουλία για τις ΜμΕ” σε Ισπανία και Μάλτα με σκοπό να τονώσουν τον τομέα των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. 3,5 Δις Ευρώ δόθηκαν σε ΜμΕ στην Ισπανία και 60εκ ευρώ στη Μάλτα. Τον Οκτώβριο του 2019 στα πλαίσια της Πρωτοβουλίας τριπλασιάστηκε η στήριξη σε Ρουμανικές ΜμΕ από 500εκ ευρώ σε 1,38δις ευρώ(το ίδιο το κράτος χορήγησε 150εκ ευρώ). Είναι προφανές ότι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα αναγνωρίζει τη σημασία και τον καθοριστικό ρόλο που έχουν να διαδραματίσουν οι ΜμΕ στην οικονομία μιας χώρας. Χώρες με συγκριτικά γεωγραφικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την Κύπρο (μέγεθος και γειτνίαση που διευκολύνει τις εξαγωγές) επενδύουν σε κρατικά προγράμματα και εκμεταλλεύονται πλήρως αντίστοιχα Ευρωπαϊκά, ενώ στην Κύπρο η μικρή και οικογενειακή επιχείρηση συνθλίβεται, χωρίς στήριξη και χωρίς προστασία, από τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τη μία και το μεγάλο εισαγωγικό κεφάλαιο από την άλλη.

Η ενημέρωση για τέτοιου είδους προγράμματα και πρωτοβουλίες είναι τουλάχιστον πενιχρή και σχεδόν ανύπαρκτη στην περιφέρεια. Οι διαδικασίες δε πολύπλοκες και χρονοβόρες καθιστώντας τις ουσιαστικά απρόσιτες για μικρές επιχειρήσεις που δεν κατέχουν την τεχνογνωσία ή και τους πόρους, που είναι οι ίδιες επιχειρήσεις για τις οποίες συστάθηκαν τέτοιου είδους πρωτοβουλίες.

Την ίδια στιγμή απουσιάζει ένα Εθνικό Σχέδιο με βασικά κίνητρα στήριξης των ΜμΕ που να διασφαλίζει -όχι μόνο- την επιβίωση των υφιστάμενων ΜμΕ αλλά και να ενθαρρύνει νέες ΜμΕ να δραστηριοποιηθούν. Το ρευστό οικονομικό και τραπεζικό περιβάλλον και η αδυναμία σε πρόσβαση χρηματοδότησης καθιστούν το “επιχειρείν” της μικροκλίμακας τουλάχιστον ριψοκίνδυνο με αποτέλεσμα χιλιάδες νέοι μας να απορροφούνται με χαμηλή κλίμακα εισοδήματα σε μεγάλες εταιρείες, σπαταλώντας έτσι το πιο παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας αλλά και της οικονομίας μας.

Είναι θεμελιώδης η ανάγκη χρηματοδότησης ΜμΕ και στήριξης από το κράτος μέσα από μια σειρά κινήτρων που θα συμβάλουν στο να επανεκκινήσουν. Σε αντίστοιχους τομείς, όπου έχουν εφαρμοστεί κίνητρα η ανάπτυξη ήταν ραγδαία αλλά και άμεση. Οι περισσότερες επιχειρήσεις την τελευταία δεκαετία έχουν περιέλθει σε οικονομική δυσχέρεια με αποτέλεσμα να αδυνατούν να επενδύσουν ούτως ώστε να καταστούν ανταγωνιστικές. Μέσα από αποτελεσματική αναδιάρθρωση αρκετές από αυτές θα μπορούσαν να ορθοποδήσουν. Αντί τούτου βρισκόμαστε στη δίνη ενός φαύλου κύκλου, επιχειρήσεις που παρουσιάζουν εικόνα εγκατάλειψης ή έστω χρήζουν εκσυγχρονισμού χωρίς όμως το κεφάλαιο ή την πρόσβαση σε χρηματοδότηση για να επαναδραστηριοποιηθούν και να καταστούν ανταγωνιστικές. Τέτοιου είδους προγράμματα έχουν εφαρμοστεί στο εξωτερικό με μεγάλη επιτυχία (πρόσφατα και στην Ελλάδα) με χρηματοδοτήσεις που ξεκινούν από €15.000 και αυξάνονται ανάλογα με το μέγεθος της επιχείρησης, το είδος, τους εργαζομένους, των επιλέξιμων δαπανών κοκ.

Εξίσου σημαντική -και σε απόλυτη συνάρτηση- με την εξεύρεση πόρων μιας ΜμΕ είναι και η παροχή φορολογικών κινήτρων που θα συμβάλουν στη βιωσιμότητά τους και θα οδηγήσουν τις ΜμΕ σε μεγαλύτερους κύκλους εργασιών. Ελάφρυνση, για παράδειγμα, φόρου, ανάλογα με τις δαπάνες προσωπικού στα πρότυπα επιτυχημένων μοντέλων που έχουν εφαρμοστεί σε Ισραήλ, Πολωνία και Ρωσία. Η Κατηγοριοποίηση και διαφοροποίηση/κλιμάκωση φορολογικών συντελεστών σε σχέση με το μέγεθος, τον κύκλο εργασιών, τον αριθμό των ατόμων από την ίδια οικογένεια που εργοδοτούνται, θα συνέβαλε μέγιστα στην αναζωπύρωση της τάξης των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων. Δεν είναι δυνατόν για παράδειγμα μια Μικρομεσαία Επιχείρηση να καταβάλει το ίδιο Δημοτικό Τέλος Σκυβάλων με μια ανταγωνιστική πολυεθνική επιχείρηση (Η νομοθεσία προβλέπει “Τέλος που δεν υπερβαίνει €854 για καταστήματα, αποθήκες, καφενεία” χωρίς καμία διαφοροποίηση ή διάκριση).

Στο πλαίσιο της αύξησης της ανταγωνιστικότητας των ΜμΕ οφείλουμε να εξετάσουμε σοβαρές τομές στη Χωροθετική πολιτική όπως χαράσσεται -ή όπως παραλείπεται- στα Τοπικά Σχέδια των πόλεών μας. Τα Τοπικά Σχέδια σήμερα δίνουν τη δυνατότητα σε μεγάλης κλίμακας Εμπορικές αναπτύξεις να οικοδομούνται εντός ή/και πλησίον των Τοπικών Εμπορικών Κέντρων οδηγώντας ουσιαστικά τις ΜμΕ λόγω αθέμιτου ανταγωνισμού σε μαρασμό και αφανισμό. Το μέγεθος, η κλίμακα και το είδος μιας επιχείρησης θα έπρεπε να είναι άμεσα συνυφασμένο με τις εμπορικές επιπτώσεις που θα έχει στην Τοπική οικονομία με σαφείς και ξεκάθαρες πρόνοιες και όχι με “νεφελώδεις” πρόνοιες και “παραθυράκια”. Χώρες με σαφώς μεγαλύτερα μεγέθη από την Κύπρο έχουν καθορισμένα “Περιφερειακά Εμπορικά Κέντρα” στα οποία επιτρέπουν τη χωροθέτηση μεγάλων “Υπερκαταστημάτων” σε αυξημένη απόσταση από τα Τοπικά Εμπορικά Κέντρα των πόλεων. Τέλος, Πολεοδομικά Κίνητρα θα πρέπει να δοθούν σε συγκεκριμένες Εμπορικές αναπτύξεις σε τομείς που ένα μακροπρόθεσμο πλάνο θα περιέχει.