Επέλεξα να τοποθετηθώ και να εκφράσω δημόσια την άποψή μου για τα Ρυθμιστικά Σχέδια μετά την ολοκλήρωση της Δημόσιας Παρουσίασης.  Όφειλα καταρχήν να ακούσω τις απόψεις και τους προβληματισμούς των επηρεαζόμενων. Αυτή είναι άλλωστε και η σημασία – αλλά και η ουσία – της ίδιας της Δημόσιας Διαβούλευσης, να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη οι απόψεις που κατατίθενται και να αξιολογούνται.  

Η κατάμεστη αίθουσα της “Παλιάς Ηλεκτρικής” σίγουρα δεν μπορεί να αγνοηθεί.  Αρχίζω λοιπόν με το αυτονόητο, τα Ρυθμιστικά Σχέδια είναι επιτακτική ανάγκη να υλοποιηθούν και να υλοποιηθούν άμεσα.  Δεν χωρεί καμία αμφιβολία ότι οι συγκεκριμένοι άξονες παρουσιάζουν προβλήματα και χρήζουν ουσιαστικής βελτίωσης. Χρειάζεται όμως να γίνει νηφάλια, ωφέλιμη και ορθή ιεράρχηση των προβλημάτων και ζητημάτων που υπάρχουν, ούτως ώστε να απαντηθούν.  Όπως ήταν αναμενόμενο, το βασικό θέμα συζήτησης, και οι ανησυχίες, αφορούσε την παρουσία διαχωριστικής νησίδας στη Λεωφ. Ελλάδος και στο τμήμα της Ευαγόρα Παλληκαρίδη.

Αναμφισβήτητα, ο σχεδιασμός όπως μας έχει παρουσιαστεί από τους μελετητές αποτελεί προϊόν σοβαρής και επαγγελματικής δουλειάς, βάσει των όρων εντολών τους.  Διατηρώ όμως κάποιες επιφυλάξεις ως προς την παρουσία νησίδας και γι’ αυτό επιχειρώ να τεκμηριώσω γιατί διαφωνώ και προκρίνω την αφαίρεσή της από το σχεδιασμό, όπως θα τις καταθέσω και στην Ολομέλεια του Δημοτικού Συμβουλίου όταν μας απασχολήσει το θέμα.

(1) Η περιοχή της Λεωφόρου Ελλάδος, όπως και όλος ο Δήμος Πάφου, αναπτύσσονται με βάση το Τοπικό Σχέδιο Πάφου (ΤΣΠ). Σύμφωνα, λοιπόν με το ΤΣΠ η Λεωφόρος Ελλάδος  χαρακτηρίζεται ως Βασικό Δευτερεύον Δίκτυο (σχέδιο 3, ΤΣΠ «Κύριο και Βασικό Δευτερεύον Οδικό Δίκτυο») και όχι ως Δρόμος Πρωταρχικής Σημασίας. Στα Γεωμετρικά Χαρακτηριστικά Δρόμων Δευτερευούσης Σημασίας αναφέρεται ότι θα διαθέτουν δυο λωρίδες κυκλοφορίας και πρόσθετη λωρίδα για δεξιόστροφες κινήσεις.  Καμία αναφορά σε νησίδα, εν αντιθέσει με τους Δρόμους Πρωταρχικής Σημασίας στους οποίους αναφέρεται ρητά η διαχωριστική νησίδα. (“Πολεοδομικός Σχεδιασμός Και Οδική Ασφάλεια”, κ. Μ. Πολυκάρπου – Ανώτερο Λειτουργό Πολεοδομίας). Αντιμετωπίζουμε λοιπόν ένα δρόμο Δευτερευούσης σημασίας με γεωμετρικά χαρακτηριστικά Δρόμου Πρωταρχικής Σημασίας αγνοώντας αν τα δεδομένα το επιτρέπουν ή έστω το προκρίνουν.

(2) Όσο αφορά τις επιτρεπόμενες χρήσεις, σύμφωνα με το σχέδιο “Χρήση Γης” (Σχέδιο 6, ΤΣΠ) η Λεωφόρος Ελλάδος είναι Άξονας Δραστηριότητας Κατηγορίας Ι. Με βάση το κείμενο του Τοπικού Σχεδίου οι Άξονες Δραστηριότητας Κατηγορίας I αποτελούν γραμμικές εμπορικές συγκεντρώσεις που αναπτύσσονται κατά μήκος τμημάτων καθορισμένων βασικών δρόμων. Η πρωτεύουσα λειτουργία των Αξόνων Δραστηριότητας Κατηγορίας I είναι η εμπορική, γραφειακή και άλλου τύπου εξυπηρέτηση ευρέων περιοχών, και σε αυτούς επιτρέπεται η χωροθέτηση μεγάλου φάσματος τύπων καταστημάτων και άλλων χρήσεων, για παροχή υπηρεσιών και διευκολύνσεων. Έχουμε λοιπόν ένα δρόμο κατ’ εξοχήν Εμπορικό, με έντονη την παρουσία της Κατοικίας και παρόλα αυτά επιχειρούμε να τον “ανάγουμε” σε ημι-υπεραστικό ταχείας κυκλοφορίας.

(3) Το βασικότερο ίσως ζήτημα που πρέπει να μας απασχολήσει είναι αυτό της ασφάλειας και της λειτουργικότητας.  Είναι αυτονόητο ότι σε περιπτώσεις έκτακτων αναγκών η παρουσία νησίδας θα αποτελεί φυσικό εμπόδιο. Το έχουμε άλλωστε βιώσει και στο τμήμα της Ευαγόρα Παλληκαρίδη ,  δεν είναι λίγες οι φορές που ένα δυστύχημα διακόπτει εντελώς την πορεία οχημάτων. Τι θα συμβεί στην περίπτωση που θα πρέπει να περάσει Ασθενοφόρο ή Πυροσβεστικό όχημα;  Οι μελετητές αναγνωρίζουν αυτό τον κίνδυνο, είναι γι’ αυτό το λόγο άλλωστε που προτείνουν χαμηλή νησίδα χωρίς φύτευση (ύψους 15εκ), ούτως ώστε να είναι προσπελάσιμη εαν και εφόσον παραστεί η ανάγκη.  Τη χαμηλή νησίδα την έχουμε δοκιμάσει στην Κάτω Πάφο και είδαμε ότι αποτελεί “βολικό” χώρο στάθμευσης αλλά και επαναστροφής , άρα “δώρον άδωρον”.

(4) Η Λεωφόρος Ελλάδος ουδέποτε υπήρξε δρόμος “αυξημένου κινδύνου”, ούτε κυκλοφοριακής συμφόρησης. Το μεγάλο και σημαντικότερο ίσως πρόβλημα που εντοπίζεται είναι η παράνομη στάθμευση και η έλλειψη κατάλληλων υποδομών για τους πεζούς. Αυτά τα δύο προβλήματα επιλύονται πολύ ορθά με την διαπλάτυνση πεζοδρομίων αλλά και με την παρόδια στάθμευση όπου αυτό είναι εφικτό.

Το έχουμε άλλωστε βιώσει και στο τμήμα της Ευαγόρα Παλληκαρίδη ,  δεν είναι λίγες οι φορές που ένα δυστύχημα διακόπτει εντελώς την πορεία οχημάτων.

Ο αρχικός σχεδιασμός του δρόμου -με την παρουσία νησίδας – έγινε προ 15ετίας.  Με τις ίδιες παραμέτρους δεν είναι αποτελεσματικό να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα σήμερα.  Αν θέλουμε να σχεδιάζουμε έχοντας κατά νου τις βασικές αρχές της Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας τότε πρέπει να τις εφαρμόζουμε εξ’ ολοκλήρου και όχι κατά το δοκούν και “α λα καρτ” .   Τα «Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας» προωθούν σχεδιασμούς με μεγάλο χρονικό ορίζοντα. Λαμβάνουν επίσης υπόψη τους το κοινωνικό κόστος και τα οφέλη, έχοντας ως βασική αρχή ότι κάθε τρόπος μετακίνησης πρέπει να εσωτερικεύει το κόστος του και να μη το μεταθέτει στην κοινωνία.  Ένα “Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας” άλλωστε πρέπει να είναι προϊόν δημόσιας διαβούλευσης και συμμετοχής των πολιτών στο σχεδιασμό του, δεν περιορίζεται στο κεφάλαιο Μεταφορές. Η στόχευσή του είναι ολοκληρωμένη . Προσβλέπει στη βιώσιμη πόλη.  

Όταν μιλάμε λοιπόν για Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα πρέπει να εννοούμε συνολικό σχεδιασμό (όπως έπραξε η Λευκωσία).  Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα είναι η διαχωριστική νησίδα αλλά δεν είναι οι ποδηλατοδρόμοι , οι οποίοι απουσιάζουν από το σχεδιασμό ή τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς τα οποία σχεδόν αγνοούνται;  Ερμηνεύουμε σήμερα τα ζητούμενα ενός δρόμου αγνοώντας ότι σε λίγα χρόνια οφείλει να ολοκληρωθεί ο Δυτικός Παρακαμπτήριος (Πρωταρχικής Σημασίας) και μη λαμβάνοντας υπόψη το ρόλο της Αστικής Συγκοινωνίας .  

Για να υπάρξει βιώσιμη κινητικότητα, η πόλη του 21ου αιώνα, πρέπει να εγκαταλείψει το μοντέλο του 20ου αιώνα που στηριζόταν στη μαζική χρήση του αυτοκινήτου.  Η Λεωφόρος Ελλάδος είναι ένας σημαντικός άξονας, πρωταρχικά εμπορικός και όχι υπεραστικός. Η δική μας φιλοσοφία θα πρέπει να είναι η ανάπλαση της Λεωφόρου με ήπια κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά που να ενισχύουν και να ενδυναμώνουν την εμπορική ανάπτυξη και δραστηριότητα κατά μήκος της.  Θέλουμε τον δρόμο αυτό να είναι πόλος έλξης για τους ανθρώπους και όχι για τα αυτοκίνητα και για να το πετύχουμε αυτό θα πρέπει να διασφαλίσουμε χαμηλές ταχύτητες για τα οχήματα, πλατιά και δενδροφυτεμένα πεζοδρόμια, με πολλές ευκαιρίες για ασφαλή διασταύρωση.

Είναι ιστορική υποχρέωση όλων μας να δημιουργήσουμε μια νέα, σύχρονη πόλη που να ανταποκρίνεται στο πνεύμα των καιρών και να εφράζει με αμεσότητα τις προσδοκίες της κοινωνίας. Να συνθέσουμε, να δυναμώσουμε, να αλλάξουμε εποχή, να εμβαθύνουμε τη Δημοκρατία. Να δώσουμε φωνή και ρόλο στην Κοινωνία των πολιτών. Ήρθε ξανά η ώρα να κοιτάξουμε δίπλα μας, να θυμηθούμε για ποιούς αγωνιζόμαστε και ποιούς οφείλουμε να εκπροσωπούμε.