Τις πόλεις ενώνει η Αγάπη και η φιλία δίδασκε ο Αριστοτέλης πολλούς αιώνες πριν. Ο φιλόσοφος είχε κατανοήσει ότι για να προοδεύσει μια πόλη βασικό συστατικό πρέπει να αποτελεί η ομόνοια και η συνέργεια μεταξύ των ατόμων που την αποτελούν και που της δίνουν πνοή. Αν αναζητήσουμε ο καθέ ένας από εμάς εφαρμογές αυτής της πεποίθησης, θα καταλήξουμε στις καταβολές μας. Θα αντιληφθούμε ότι σε αυτό το στέρεο θεμέλιο βασίστηκε ο ισχυρός κοινωνικός ιστός που κάποτε αποτελούσε την Πάφο. Βεβαίως μετά επήλθε η άλωσις, η απαλλοτρίωση της κοινωνικής μας συνείδησης. Έχουμε απολέσει τις αξίες που μας κρατούσαν κοντά, έχουμε λησμονήσει τα βασικά και πασχίζουμε πλέον να αποκτήσουμε τα περιττά, τα ανούσια. Η παγκόσμια οικονομική κρίση μας έχει κατακερματίσει, επέφερε το καθοριστικό χτύπημα. Η πόλη μας έχει κατακρεουργηθεί όχι μόνο οικονομικά αλλά και ηθικά. Τα γεγονότα των τελευταίων μηνών καταμαρτυρούν το πασιφανές. Καθιστούν επιτακτική την ανάγκη επανεκκίνησης της ισχυρότερης δύναμης μιας πόλης, της κοινωνίας της. Αν κατανοήσουμε εγκαίρως ότι ενωμένοι μπορούμε να κάνουμε πολλά, ότι η προσφορά και η αλληλεγγύη δεν είναι σλόγκαν διαφημίσεων αλλά η ουσία της ύπαρξής μας και της παρουσίας μας στην κοινωνία μπορούμε να τα βγάλουμε πέρα.
Διάβαζα τις προάλλες μια άκρως ενδιαφέρουσα και διδακτική ιστορία, για το πείραμα του Worgl. Οι ομοιότητες με την πόλη μας πολλές και τα περιθωρία να πάρουμε ορισμένες αξιοσημείωτες διδαχές θεωρώ ότι είναι αρκετά. Η μικρή αυστριακή πόλη Worgl λοιπόν κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης του 1932 διένυε μια εκτεταμένη περίοδο ύφεσης και μαρασμού. (Μοιάζει γνώριμο;) Από τους 4500 κατοίκους, οι 1500 ήταν άνεργοι και περίπου 200 οικογένειες δεν είχαν καθόλου χρήματα να ζήσουν. Δυστυχώς ο παραλληλισμός και η συνειρμική σύνδεση με τα σημερινά δεδομένα της Πάφου είναι αναπόφευκτα. Μέσα σε αυτά τα γκρίζα χρόνια η πόλη φάνηκε τυχερή γιατί ο νεοεκλελεγμένος δήμαρχός της είχε όραμα για την πόλη του και ήταν αποφασισμένος να το υλοποίησει. Ονειρεύτηκε υποδομές, δρόμους, ανάπτυξη. Κυρίως όμως ονείρευτηκε ένα καλύτερο αύριο για την πόλη του. Συνειδητοποίησε αρκετά νωρίς το αυτονόητο, ότι δηλαδή η παρακμάζουσα οικονομία οφείλεται στην αργή κυκλοφορία του χρήματος. Στην περίπτωση του Worgl δεν υπήρχε αρκετό χρήμα για να κυκλοφορήσει καν. Έτσι ο δήμαρχος προτείνει το “πρόγραμμα αρωγής”, την έκδοση δηλαδή ένος Γραμματίου. Τύπωσε τα Γραμμάτια και με αυτά πλήρωσε τους πρώτους μισθούς των εργαζομένων στο δήμο. Τα γραμμάτια είχαν αντίκρυσμα και ονομαστική αξία σε όλες τις επιχειρήσεις της πόλης. Έβαλε βέβαια και μια παράμετρο, κάθε μήνα τα γραμμάτια θα έχαναν το 1% της ονομαστικής τους αξίας. Προκειμένου δηλαδή να μην υποστεί αυτή την υποτίμηση, ο κάτοχος του γραμματίου το ξόδευε το συντομότερο.
Στους 13 μήνες κυκλοφορίας των γραμματίων του Worgl, ο δήμαρχος κατάφερε να ολοκληρώσει τα έργα που είχε σχεδιάσει, κατασκεύασε νέα κτίρια, μια δεξαμενή, μια πίστα για σκι και μια γέφυρα. Κυρίως όμως εκμηδένισε την ανεργία και έβαλε την πόλη του σε τροχιά ανάπτυξης. Οικονομολόγοι από όλο τον κόσμο έσπευσαν να θαυμάσουν το οικονομικό θαύμα, έβλεπαν έκθαμποι μια μικρή πόλη να αψηφά την λαίλαπα της παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης και τους κατοίκους της πόλης ευτυχισμένους. Δυστυχώς το πείραμα του Worgl τερματίστηκε άδοξα αφού η Αυστριακή Κεντρική Τράπεζα ένιωσε να απειλείται και αφού κατέφυγε στο Ανώτατο Δικαστήριο η έκδοση του ομολόγου έγινε ποινικό αδίκημα. Η πόλη σύντομα επέστρεψε σε επίπεδα ανεργίας 30% και στο μαρασμό.
Είναι αυτονόητο βεβαίως ότι μια αντίστοιχη τακτική δεν είναι εφικτή στην Πάφο του 1ου μετά κουρέματος έτους. Σίγουρα δεν πρέπει να αναγνώσουμε το πείραμα του Worgl ως ένα μοντέλο οικονομικής πολιτικής αλλά κυρίως ως ένα μοντέλο κοινωνικής πολιτικής. Ο λόγος που το πείραμα πέτυχε το στόχο του ήταν γιατί οι κάτοικοι πίστεψαν σ’αυτό. Μια ολόκληρη πόλη δούλεψε μαζί για το κοινό καλό, όλοι μαζί προχωρούσαν και ευημερούσαν. Είχαν θέσει τις απαραίτητες βάσεις για να ακμάσουν. Αυτό είναι το στοίχημα της πόλης μας. Και αυτό πρέπει να είναι το μήνυμα που πρέπει να περάσουμε προς όλους. Ειδικά την περίοδο των Χριστουγέννων.
Έχουμε χάσει από καιρό εκείνη την επαφή μεταξύ μας που χαρακτήριζε την πόλη μας. Δεν γνωρίζουμε πλέον ποιός είναι ο γείτονάς μας, ο περιπτεράς μας, αυτός που μας γεμίζει το αυτοκίνητο. Δεν μας ενδιαφέρει. Ζούμε παγιδευμένοι στη λήθη της “μοντέρνας” εποχής και θεωρούμε ως μοναδική διέξοδο της κρίσης τις εφήμερες απολαύσεις ή την οργή. Μας έχει τυφλώσει τόσο πολύ η μιζέρια που μας έχουν κληροδοτήσει που δεν μπορούμε να δούμε καθαρά τη λύση, κι αν όχι τη λύση σίγουρα την απάντηση. Μόνο μαζί μπορούμε να εξέλθουμε της κρίσης. Ξεκινώ λοιπόν με μια υπόσχεση. Αυτά τα Χριστούγεννα δεν θέλω δώρο ακριβό, δεν θέλω καν δώρο. Αυτά τα Χριστούγεννα θέλω να ψωνίσω από το συνοικιακό κατάστημα της πόλης μου που το έχει ο γείτονάς μου, ο παλιός συμμαθητής μου, ο φίλος μου, ο πατέρας μου, ο αδελφός μου…
Αυτά τα Χριστούγεννα νιώθω την ανάγκη να περπατήσω στην παλιά αγορά της Πάφου και να δω παντού γνωστούς μου, όπως παλιά, να νιώσω τον παλμό τούτης της υπέροχης πόλης. Να αισθανθώ το μεγαλείο που διακατέχει τούτη την πόλη μέχρι το μεδούλι. Έχω την αίσθηση ότι αν το προσπαθήσουμε όλοι θα το μετουσιώσουμε, γιατί τούτη η πόλη έχει αρετές, έχει ανθρώπους σπάνιους που νιώθουν συμπόνοια για το συνάνθρωπό τους και δεν έχουν αδικήσει ποτέ κανένα. Η εργατικότητα και η τιμιότητα του Παφίτη πλήττεται, τώρα είναι η ώρα να ορθώσουμε ανάστημα, όλοι μαζί! Αυτά τα Χριστούγεννα στηρίζουμε ο ένας τον άλλο, ο νέος χρόνος θα μας βρει αλλιώτικους, μπορεί όχι πιο εύπορους αλλά σίγουρα πιο ανθρώπους, πιο Παφίτες! Το δικό μας ομόλογο ας είναι η αγάπη για την πόλη μας, και να είμαστε σίγουροι ότι η ονομαστική του αξία είναι ανεκτίμητη…
