“Πόσους νέους με μέλλον δεν είδαμε. Τι να γίνηκαν άραγε;” αυτή τη φράση διάβασα πρόσφατα από το Θεατρικό συγγραφέα Pinero και με άγγιξε βαθιά. Μέσα σε δυό γραμμές είδα σφηνωμένη μια πολύ επίκαιρη αγωνία. Επίκαιρη και συνάμα “γραφική”. Έχουμε αναλωθεί τα τελευταία χρόνια στα μεγάλα λόγια και στις υποσχέσεις για τη νεολαία αφήνοντας πάντα όμως στην άκρη τους ίδιους τους νέους. Μας αγχώνει τι μέλλον θα παραλάβουν τα παιδία μας, δεν μας αφορά όμως τι παιδιά θα παραδώσουμε στο μέλλον. Μας έχουν δηλητηριάσει “σύγχρονες” παιδαγωγικές μεθόδοι, οι οποίες “υποδηλώνουν” ότι, όσο πιο αντιδραστικός ένας μαθητής και πιο ατίθασος, τόσες περισσότερες δυνατότητες κρύβει. Μας εξυπηρετεί να καταδικάζουμε σε μαστίγωμα με βελόυδο τους “έξυπνους που βαριούνται” και τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν, και οι έξυπνοι αλλά και οι βαριεστημένοι.
“Πρέπει να ξανασυλλαβίσουμε τις ανάγκες μας”
Έχει γίνει μόδα, μια καλή ομιλία να ξεκινά και να τελειώνει με το βλέμμα στραμμένο στη νεολαία. Δεν αρκεί η γονιμότητα στα λόγια και στις υποσχέσεις όμως. “Απαιτούνται έργα, συγκεκριμένα μέτρα. Μέτρα για το παιδί, ώστε να μη γίνεται θύμα της αστοργίας. Να μη ζει την αγωνία της αγονίας, της έλλειψης δηλαδή γονιών, όχι επειδή είναι ορφανό αλλά επειδή ο γονιός είναι απών.” έγραψε ο Καργάκος. Και ο γονιός ο βιολογικός αλλά και ο πνευματικός, οι εκπαιδευτικοί μας.
Στην εποχή μας δεν έχουμε δημοκρατία, έχουμε “μιντιοκρατία”. Υποβάλλουμε καθημερινά τους νέους μας σε σφοδρούς καταιγισμούς δυσοίωνων μηνυμάτων, απαισιόδοξων και αβέβαιων προγνωστικών. Τους αποδεικνύουμε πριν καν ξεκινήσουν, ότι οι κόποι και οι μόχθοι τους θα πάνε στράφι στο βωμό της αισχροκέρδειας και της αρνησιπατρίας ορισμένων. Τους προετοιμάζουμε όχι να εξέλθουν από την κρίση αλλά να ανταπεξέλθουν. Όλα τούτα ξεκινούν και τελειώνουν στην Παιδεία και όχι στο εκπαιδευτικό μας σύστημα. Γιατί Παιδεία είναι μια έννοια ισχυρή που εμπεριέχεται ταυτόχρονα στις αρχές και τα ιδανικά της οικίας αλλά και του σχολείου. Έχουμε όμως αποξενωθεί, η οικία δεν είναι πλέον οικέια.
“Όταν οι πολιτικοί προσφέρουν στους νέους χάρτινα ιδανικά, οι νέοι νιώθουν πως το μέλλον τους έχει πεθάνει προτού να γίνει παρόν.”
Όταν η μαθητίωσα νεολαία μας επιλέγει να φορά κουκούλες και να εντάσσεται σε αγέλες νεοτραμπούκων, που σπιλώνουν κάθε στιγμή αγνότητας της περήφανης μας ιστορίας, ή να φτάνει στο άλλο άκρο και να αγνοεί κάθε ίχνος αγωνιστικού σθένους, τότε οφείλουμε να προβληματιστούμε. Όταν οι μαθητές μας βλέπουν τις Εθνικές επετείους ως αφορμή για να χάσουν μάθημα και να πλημυρίσουν τις καφετέριες σημαίνει ότι έχουμε αποτύχει όλοι, μα πάνω απ’όλους το ίδιο μας το κράτος. Όταν οι πολιτικοί προσφέρουν στους νέους χάρτινα ιδανικά, οι νέοι νιώθουν πως το μέλλον τους έχει πεθάνει προτού να γίνει παρόν.
Η εποχή μας δημιουργεί αιτίες που οδηγούν τους νέους στην αυτοφθορά. Τους σπρώχνει να κολυμπάνε μέσα στη θάλσσα του μηδενός. Δεν τους προσφέρει σκοπούς, ιδανικά. Έτσι, η ζωή τους κυλά άσκοπα. Μόνο την πλαναίσθηση της επιτυχίας προσφέρει, τα φώτα της εύκολης δημοσιότητας. Τον ήρωα, που δεν έχει ηρωικό ήθος. Αντικαταστήσαμε την Ιστορία με τα “σίριαλ”, την πνευματική πρόοδο με τα ‘likes”. Το ωραιότερο όλων όμως είναι ότι η γενιά που τώρα ηγείται, όχι μόνο δεν αναγνωρίζει τις ευθύνες της αλλά τις ρίχνει στους νέους. Έχει καταντήσει γραφικό το “Η δική μας η γενιά δεν ήταν έτσι”. Το παιδί δεν μπορεί να πιστέψει στον άνθρωπο, όταν ζει σ’ένα κόσμο απάνθρωπο.
Ζούμε εκούσια σε μια τεράστια πλάνη. Και “Η πλάνη δεν είναι τύφλωση, η πλάνη είναι ανανδρία”(Niezsche). Αν δεν αντιμετωπίσουμε τώρα, άμεσα και αποτελεσματικά, τα κενά στην Παιδεία μας το μέλλον μας θα φαντάζει πολύ χειρότερο από το παρόν. Πώς περιμένουμε από τους νέους μας να προσφέρουν στον τόπο νέα, δικά τους στοιχεία όταν για την ευκολία μας μετατρέψαμε το καινό σε κενό; Βάζουμε τα παιδιά μας σε φυτώρια να παπαγαλίσουν τα συγγραμένα, αυτά που παπαγαλίσαν και οι προηγούμενοι, που μας οδήγησαν στο χείλος της καταστροφής. Αντί να αναπτύσσουμε τις κριτικές, αναπτύσσουμε τις υποκριτικές ικανότητες των παιδιών.
Τους στερούμε με αναίδεια και υποκρισία κάθε ικανό πρότυπο, χάριν ιδιοτελών και μικρόψυχων πεποιθήσεων. Προτιμάμε να τα αποχαυνώνουμε με ταμπλέτες και να απολαμβάνουν με θαυμασμό ξενόφερτους κενούς ήρωες μιας διάφανης υποκουλτούρας. Nα τους διδάσκουμε ότι μαγκιά είναι η φούντα και η κόκα, φιλοδοξία οι πλατινένιοι δίσκοι και επιτυχία οι 5000 “φίλοι” σε ένα ανύπαρκτο βιβλίο με φάτσες. Πιθηκίζουμε χωρίς ίχνος κριτικής σκέψης κάθε ξενόφερτη μοντερνιά μας παραδώσουν, Κοντσίτες με γένια και γυμνές “αρτίστες”, και ολά αυτά στο βωμό της “προόδου”.
Έχουμε απολέσει από καιρό τα πρότυπα που άξιζαν, που μας δίδαξαν τι σημαίνουν αξία και ιδανικά, αγάπη για την Πατρίδα, σθένος και κουράγιο. Πόσοι διαβάζουν σήμερα για τον Κυριάκο Μάτση, ένα από τα λαμπρότερα μυαλά της Πατρίδας μας; Πόσο πιο “μοντέρνοι” και “απελευθερωμένοι” είμαστε εμείς, η γενιά του διαδικτύου, από εκείνον; Έγραψε πριν μισό αιώνα: «Να γιατί δεν νοιάζομαι αν τη γη αυτή τη ζουν Τούρκοι, Έλληνες, Εβραίοι… Εκείνο που έχει αξία είναι να τη ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν πάνω της ελεύθεροι, διαφεντευτές της, κυρίαρχοί της».
“Αντικαταστήσαμε την Ιστορία με τα “σίριαλ”, την πνευματική πρόοδο με τα ‘likes”…Πιθηκίζουμε χωρίς ίχνος κριτικής σκέψης κάθε ξενόφερτη μοντερνιά μας παραδώσουν, Κοντσίτες με γένια και γυμνές “αρτίστες”, και ολά αυτά στο βωμό της “προόδου” “
Η νεολαία προσφέρει ανάλογα με αυτό που της προσφέρουμε. Και σε τούτη τη φάση, η νεολαία μας γυρνά την πλάτη. Ήρθε η ώρα να εξετάσουμε με έντονη αυτοκριτική πού οδηγούμαστε και με ποιό όχημα προχωράμε. Το καινούργιο θα γεννηθεί μόνο όταν η οργή και η ντροπή κοινωνηθούν με θαρραλέο λόγο, δημόσιο και ιδιωτικό. Από στόμα σε στόμα, με έντυπη επωνυμία (και όχι διαδικτυακή ανωνυμία), με μπροστάρηδες του τίμιου λόγου, όσους τίμησε η κοινωνία με τη θεσμική ευθύνη να υπηρετούν τις απαιτήσεις της για ποιότητα. Οι κάποτε Ελληνες βεβαίωναν ότι χωρίς «αιδώ και δίκην», αίσθηση ντροπής και απονομή δικαιοσύνης, δεν συγκροτείται «πόλις», πολιτεία, σώμα κοινωνίας σχέσεων. Ας δώσουμε στους νέους το παράδειγμα, που δεν μας έδωσε εμάς κανείς. Ανέχομαι σημαίνει υπερασπίζομαι. Κάθε παιδί είναι μια υπόσχεση.
Πρέπει να ξανασυλλαβίσουμε τις ανάγκες μας…
